Waarom twijfelen we tussen gebruik en gebruikt?
Het is een veelvoorkomend probleem in de Nederlandse taal: twijfel over de juiste spelling van woorden die op elkaar lijken, zoals 'gebruik' en 'gebruikt'. Veel mensen zoeken dagelijks op deze combinatie in Google, vaak op zoek naar bevestiging of uitleg. Deze verwarring ontstaat doordat 'gebruik' zowel een zelfstandig naamwoord als een werkwoordsvorm kan zijn, terwijl 'gebruikt' alleen in werkwoordsvorm wordt gebruikt, meestal in de voltooide tijd.
Wanneer schrijf je gebruik?
Zelfstandig naamwoord
'Gebruik' wordt vaak gebruikt als zelfstandig naamwoord, zoals in de zin: 'Het gebruik van deze stof is verboden'. In deze context betekent het ‘het hanteren of benutten van iets’.
Tegenwoordige tijd werkwoord
Daarnaast kan 'gebruik' ook voorkomen als een werkwoordsvorm in de tegenwoordige tijd in de eerste persoon enkelvoud: 'Ik gebruik dagelijks een serum voor mijn huid'. Hier is het een vervoeging van het werkwoord 'gebruiken'.
Wanneer schrijf je gebruikt?
Verleden tijd of voltooid deelwoord
'Gebruikt' is de verleden tijd of het voltooid deelwoord van het werkwoord 'gebruiken'. Bijvoorbeeld: 'Zij heeft het product al gebruikt'. Je schrijft dus 'gebruikt' wanneer je beschrijft dat de handeling in het verleden heeft plaatsgevonden of wanneer je een passieve constructie gebruikt, zoals: 'Het wordt veel gebruikt in de cosmeticasector'.
Persoonsvorm derde persoon
'Gebruikt' is ook de vervoegde vorm van 'gebruiken' in de tegenwoordige tijd voor de derde persoon enkelvoud. Bijvoorbeeld: 'Hij gebruikt elke dag een ander parfum'.
Hoe onthoud je het verschil?
Denk aan de context
De makkelijkste manier om het verschil tussen 'gebruik' en 'gebruikt' te onthouden, is door goed naar de context van de zin te kijken. Gaat het om een zelfstandig naamwoord of een eerste persoon tegenwoordige tijd? Dan is het 'gebruik'. Gaat het om een verleden tijd, voltooid deelwoord of een derde persoon enkelvoud? Dan gebruik je 'gebruikt'.
Veelgemaakte fouten in dagelijks taalgebruik
In modeblogs, e-mails en socialmediaberichten zie je vaak de fout: 'Ik heb gebruik van gemaakt', terwijl het correct is om te zeggen: 'Ik heb gebruikt van gemaakt', al is zelfs dat enigszins krom – beter nog zou zijn: 'Ik heb er gebruik van gemaakt'. Begrijpen wanneer je welk woord gebruikt, kan je geschreven taal een stuk sterker en professioneler maken, ook in mode- en beautysferen waar taal en uitstraling samenkomen.
